รอยเท้าดิจิทัล (Digital Footprint) หากกล่าวโดยความหมายในภาพรวมคือบันทึกกิจกรรมออนไลน์ของคุณ โดยจะแสดงตำแหน่งที่คุณเคยไป ข้อมูลที่คุณแบ่งปัน และร่องรอยที่คุณทิ้งไว้ แต่หากยังนึกภาพไม่ออกก็ขอยกตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือคุณกำลังเดินอยู่บนชายหาด แต่ละก้าวที่คุณเดิน ทิ้งรอยเท้าไว้บนหาดทราย และเมื่อทำสิ่งนี้ทุกวัน รอยเท้าของคุณจะเริ่มเพิ่มขึ้น แต่รอยเท้าเหล่านั้นไม่เคยจางหายไป โดยรอยเท้าเหล่านี้สามารถนำมาทำนายพฤติกรรมของคุณได้ ไม่เพียงแค่แสดงว่าคุณเคยไปที่ไหน แต่ยังสามารถระบุว่าคุณกำลังมุ่งหน้าหรือมีแนวโน้มไปที่ใด ตัวอย่างรอยเท้าดิจิทัลที่ถูกกล่าวถึงในสังคมไทย อย่างเช่น กรณีเลือกตั้งที่ผ่านมา มีนักการเมืองหลากหลายท่านถูกนำรอยเท้าดิจิทัลมาทำให้เกิดความเสียหายต่อภาพลักษณ์ หรือในวงการบันเทิงไทยเอง ก็เกิดปรากฏการณ์เช่นเดียวกัน หรือเรียกให้เข้าใจได้ง่ายๆว่า ถูก “ขุด” โพสต์มาทำให้เสียชื่อเสียง เสียผลประโยชน์ จึงเป็นที่มาว่าก่อนที่จะตัดสินใจโพสต์ หรือแบ่งปันข้อมูลใดๆก็ตามบนโลกดิจิทัล ต้องพิจารณาก่อนให้ถี่ถ้วนก่อนเสมอ
แหล่งข้อมูลการใช้งานบนโลกดิจิทัลที่กลายมาเป็นรอยเท้าดิจิทัล มีแหล่งข้อมูล 2 ประเภท
1. ข้อมูลที่คุณเลือกที่จะแบ่งปัน หรือที่เรียกว่า รอยเท้าดิจิทัลที่เกิดโดยเจตนา (Active Digital Footprint)ตัวอย่าง เช่น รอยเท้าของคุณเพิ่มขึ้นเมื่อ คุณจงใจโพสต์บนโซเชียลมีเดีย สมัครรับจดหมายข่าว หรือเขียนรีวิวออนไลน์ เป็นต้น
2. ข้อมูลเกี่ยวกับตัวคุณที่รวบรวมโดยไม่ได้รับความยินยอมจากคุณ หรือที่เรียกว่ารอยเท้าดิจิทัลที่เกิดโดยไม่เจตนา (Passive Digital Footprint) เมื่อแอปพลิเคชันรวบรวมข้อมูลของคุณโดยที่คุณไม่ทราบ ไม่ยินยอมหรือเมื่อเว็บไซต์ติดตามกิจกรรมของคุณโดยการติดตั้งคุกกี้ (Cookie) บนอุปกรณ์ของคุณ ข้อมูลนั้นอาจกลายเป็นส่วนหนึ่งของรอยเท้าดิจิทัลของคุณ นอกจากนี้ เมื่อคุณอนุญาตให้องค์กรเข้าถึงข้อมูลของคุณ องค์กรนั้นอาจขายหรือแบ่งปันข้อมูลของคุณกับบุคคลภายนอก ซึ่งสามารถเพิ่มรอยเท้าของคุณได้
สาเหตุที่ทำให้รอยเท้าดิจิทัลมีความสำคัญ
เมื่อข้อมูลส่วนบุคคลของคุณตกไปอยู่ในมือของผู้ไม่ประสงค์ดี ข้อมูลดังกล่าวอาจถูกใช้เพื่อขโมยข้อมูลประจำตัวและฉ้อโกงได้ ยิ่งบนโลกออนไลน์มีข้อมูลของคุณมากเท่าไหร่ รอยเท้าดิจิทัลของคุณจะยิ่งใหญ่มากเท่านั้น
ท้ายที่สุดนี้เกี่ยวกับรอยเท้าดิจิทอลนั้นถือเป็นความเสี่ยงที่เราต้องพบเจอในชีวิตประจำวันเลยก็ได้ เนื่องจากเราต้องใช้ข้อมูลบนโลกออนไลน์ รวมถึงโทรศัพท์เคลื่อนที่ก็แทบจะเป็นอวัยวะของมนุษย์ไปเสียแล้ว เราอาจจะไม่สามารถลดพฤติกรรมการใช้สื่อออนไลน์ได้ แต่ก็ขอให้ระมัดระวังอยู่เสมอก่อนที่จะทำการแบ่งปัน หรือก่อนกดเข้าไปดูข้อมูลใดๆก็ตามบนโลกออนไลน์ เพราะจะทิ้งรอยเท้าดิจิทัลไว้เสมอ
“รอยเท้าดิจิทัล (Digital Footprint) คือการบันทึกกิจกรรมออนไลน์ของคุณ แสดงตำแหน่งที่คุณใช้อินเทอร์เน็ตและข้อมูลที่คุณทิ้งไว้ รอยเท้าของคุณเพิ่มมากขึ้นเมื่อคุณแบ่งปัน (Share) บางสิ่งทางออนไลน์ หรือเมื่อเว็บไซต์และแอปพลิเคชัน ติดตามกิจกรรมของคุณโดยไม่ได้รับอนุญาตจากคุณ เมื่อข้อมูลของคุณตกไปอยู่ในมือของผู้อื่น คุณอาจเสี่ยงต่อการถูกขโมยข้อมูลประจำตัว”
แปลและเรียบเรียงโดย เต็มศิริ บัวหลวง
แหล่งอ้างอิง
Allstate Identity Protection. (January,2023). What is a digital footprint and why does it matter?, Retrieved June 2,2023,from https://www.allstateidentityprotection.com/content-hub/whats-a-digital-footprint-and-why-does-it-matter
Glenn Thrush and Sapna Maheshwari. (March,2023). Justice Dept. Investigating TikTok’s Owner Over Possible Spying on Journalists, Retrieved June 7,2023, from https://www.nytimes.com/2023/03/17/us/politics/tik-tok-spying-justice-dept.html